nasusdraconis.de
Kontakt Texte Startseite
Seneca: De Brevitate Vitae
1
« ≡ »
1a Maior pars mortalium, Pauline, de naturae malignitate conqueritur, quod in exiguum aevi gignimur, quod haec tam velociter, tam rapide dati nobis temporis spatia decurrunt, adeo ut exceptis admodum paucis ceteros in ipso vitae apparatu vita destituat.
1.
Māior pars mortālium, Paulīne, dē nātūrae malīgnitāte conqueritur,
Seneca wendet sich an einen Paulīnus. Dass es sich um eine Anrede handelt, erkennen wir leicht an der Vokativendung.
Subjekt ist māior pars mortālium. Hier wird pars ergänzt durch das adjektivische Attribut māior und das Genitivattribut mortālium, ein genetīvus partītīvus. Das Prädikat conqueritur besteht aus einem Deponens. Wir übersetzen es als Aktiv. Die adverbiale Bestimmung dē nātūrae malīgnitāte gibt schließlich an, worüber man sich beklagt. nātūrae ist Genitivattribut zu malīgnitāte, und das wiederum ein Ablativ nach dē.
māgnus, a, um, comp. māior, us, superl. māximus, a, um, groß
pars, partis, f., Teil
mortālis, e, sterblich; subst. mortālis, is, m., Sterblicher, Mensch
Paulīnus, ī, m., römischer Vorname
dē, von, über
nātūra, ae, f., Natur, natürliche Beschaffenheit, Wesen
malīgnitās, ātis, f., Missgunst, Bösartigkeit
conquerī, conqueror, conquestus sum, sich beklagen, sich beschweren
2.
Māior pars mortālium, Paulīne, dē nātūrae malīgnitāte conqueritur, quod in exiguum aevī gignimur,
Ein quod-Satz mit dem Prädikat gignimur im Indikativ. Im Deutschen steht als Subjekt wir. Die adverbiale Bestimmung in exiguum aevī besteht aus dem Akkusativ exiguum und dem Genitivattribut aevī als genetīvus partītīvus. in mit Akkusativ und Zeitangabe ist hier als für aufzufassen: für ein Geringes an Lebenszeit, oder freier, nur für eine kurze Lebensspanne. Wir erfahren also, worin die beklagte malīgnitās besteht, und übersetzen daher quod gut mit dass.
quod, coni., dass; da, weil
in, in
exiguus, a, um, knapp, klein, kurz; subst. exiguum, ī, n., ein Geringes, ein Weniges, eine Wenigkeit
aevum, ī, n., Lebenszeit, Lebensdauer, Leben
gignere, gignō, genuī, genitum, zeugen, erzeugen, gebären, hervorbringen
3.
Māior pars mortālium, Paulīne, dē nātūrae malīgnitāte conqueritur, quod in exiguum aevī gignimur, quod haec tam vēlōciter, tam rapidē datī nōbīs temporis spatia dēcurrunt,
Ein weiteres faktisches quod steht zu Beginn des nächsten Nebensatzes. Prädikat im Indikativ ist dēcurrunt. Die beiden tam gehören als adverbiale Bestimmungen zu den Adverbien vēlōciter beziehungsweise rapidē. Diese wiederum sind adverbiale Bestimmungen zum Prädikat. Als Subjekt finden wir im Nominativ Plural haec ... spatia. haec ist adjektivisches Attribut. temporis spatium, ein genetīvus partītīvus mit seinem Bezugsnomen, entspricht unserem Zeitraum. Das um datī nōbīs erweiterte temporis gehört als Genitivattribut also ebenfalls zum Subjekt.
quod, coni., dass; da, weil
hic, haec, hoc, dieser, diese, dieses
tam, adv., so, so sehr, in dem Grade, dergestalt
vēlōx, ōcis, schnell
rapidus, a, um, rasch, schnell, reißend
tempus, oris, n., Zeit
spatium, ī, n., Raum
4.
Māior pars mortālium, Paulīne, dē nātūrae malīgnitāte conqueritur, quod in exiguum aevī gignimur, quod haec tam vēlōciter, tam rapidē datī nōbīs temporis spatia dēcurrunt,
Der Genitiv Singular datī ist ein auf temporis bezogenes participium coniūnctum und hat nōbīs als Dativobjekt.
dare, dō, dedī, datum, geben
nōs, nostrī oder nostrum, nōbīs, nōs, nōbīs, wir
5.
Māior pars mortālium, Paulīne, dē nātūrae malīgnitāte conqueritur, quod in exiguum aevī gignimur, quod haec tam vēlōciter, tam rapidē datī nōbīs temporis spatia dēcurrunt, adeō ut exceptīs admodum paucīs cēterōs in ipsō vītae apparātū vīta dēstituat.
Im nächsten Teilsatz fällt exceptīs admodum paucīs als ablātīvus absolūtus ins Auge. exceptīs ist ein Partizip Perfekt Passiv im Ablativ Plural Maskulinum. Es ist kongruent zu seinem Bezugsnomen paucīs, das wiederum durch das Adverb admodum näher bestimmt wird.
excipere, excipiō, excēpī, exceptum, herausnehmen; ausnehmen, eine Ausnahme machen
admodum, adv., völlig, ganz, in vollem Maße, in hohem Grade
paucus, a, um, meist im pl., wenig, wenige; subst. pl. paucī, ōrum, m., wenige
6.
Māior pars mortālium, Paulīne, dē nātūrae malīgnitāte conqueritur, quod in exiguum aevī gignimur, quod haec tam vēlōciter, tam rapidē datī nōbīs temporis spatia dēcurrunt, adeō ut exceptīs admodum paucīs cēterōs in ipsō vītae apparātū vīta dēstituat.
Der ablātīvus absolūtus ist eine adverbiale Bestimmung. Wir übersetzen: nur wenige ausgenommen oder mit Ausnahme nur weniger. Das Adverb adeō ist eng mit einem konsekutiven ut verknüpft: so sehr, dass. Das Prädikat dēstituat steht entsprechend im Konjunktiv. Subjekt ist vīta, cēterōs Akkusativobjekt. In der adverbialen Bestimmung in ipsō ... apparātū steht der Ablativ nach in. Das adjektivische Attribut ipsō drückt aus: bei eben dieser Vorbereitung oder gerade bei der Vorbereitung. Das zugehörige vītae schließlich ist ein genetīvus obiectīvus, für den sich im Deutschen meist ein präpositionaler Ausdruck eignet: auf das Leben.
adeō, adv., so weit, so sehr, in dem Maße
ut, coni., dass
cēterī, ae, a, meist im pl., sonstige, andere, übrige;
in, in
ipse, a, um, er, sie, es (selbst)
vīta, ae, f., Leben
apparātus, ūs, m., Vorbereitung; Zubereitung; Beschaffung
dēstituere, dēstituō, dēstituī, dēstitūtum, allein lassen, verlassen; im Stich lassen
7.
1. Māior pars mortālium,
2. Paulīne,
1. dē nātūrae malīgnitāte conqueritur,
1.1. quod in exiguum aevī gignimur,
1.2. quod haec tam vēlōciter, tam rapidē
1.2.1. datī nōbīs temporis
1.2. spatia dēcurrunt,
1.2.2. adeō ut
1.2.2.1. exceptīs admodum paucīs
1.2.2. cēterōs in ipsō vītae apparātū vīta dēstituat.
Ein Hauptsatz, Anrede, zwei quod-Sätze im Indikativ, und ein ut-Satz im Konjunktiv. Ferner die beiden Partizipialkonstruktionen participium coniūnctum und ablātīvus absolūtus. Eine zweifache Klammerstellung bildet [haec ... [datī [nōbīs] temporis] spatia], wo die übergeordneten Satzteile die untergeordneten jeweils beidseitig umschließen.
8.
Māior pars mortālium, Paulīne, dē nātūrae malīgnitāte conqueritur, quod in exiguum aevī gignimur, quod haec tam vēlōciter, tam rapidē datī nōbīs temporis spatia dēcurrunt, adeō ut exceptīs admodum paucīs cēterōs in ipsō vītae apparātū vīta dēstituat.
« ≡ »